Maarn Maarsbergen Natuurlijk

In september neemt de cultuurhistorisch Commissie van Maarn Maarbergen Natuurlijk deel  aan de Open Monumenten dagen van 2018.

Thema van dit jaar is 'Spoor en A12'.

Via 2 notities en begeleidende posters wordt u geinformeerd over de historie van 2 verkeersaders die zo bepalend zijn voor Maarn en Maarsbergen.

• OMD2018 A12 Notitie : Rijksweg A12/E35: gateway to Europe
  • A12 Poster 01 - De autosnelweg A12 door Maarn en Maarsbergen (1)
  • A12 Poster 02 - De autosnelweg A12 door Maarn en Maarsbergen (2)
• OMD2018 Spoor Notitie : De spoorlijn Utrecht-Arnhem door Maarn en Maarsbergen
  • Spoor Poster 01 - Sporen in Maarn en Maarsbergen
  • Spoor Poster 02 - Sporen in Maarn en Maarsbergen, station Maarsbergen
  • Spoor Poster 03 - Sporen in Maarn en Maarsbergen, station Maarn (oud)
  • Spoor Poster 04 - Sporen in Maarn en Maarsbergen, station Maarn

Tijdens de Open Monumentendagen van 2018 zijn presentaties gegeven. De dia's van deze presentaties zijn te downloaden. :

• A12V02.ppt
• SpoorV02.ppt

Meer informatie over de spoorweg in Maarn op de website van Marc Pieters : Sporen in Maarn

Einde 2014 kregen we onheilspellende berichten over Museum Valkenheide. Dit bijzondere museum op het terrein van de voormalige Stichting Valkenheide werd met sluiting bedreigd, onder meer omdat de huidige eigenaar andere plannen had met het gebouw. Vanuit de CHC is samen met het RHC Zuidoost-Utrecht het initiatief genomen om de situatie te inventariseren en te zien wat er aan gedaan kon worden. 

Op 10 en 11 september van dit jaar worden in Nederland weer de open monumentendagen gehouden. Het landelijk thema is deze keer ‘Iconen en Symbolen’. De Cultuurhistorische Commissie doet dit jaar weer mee en organiseert één open monumentendag in Maarsbergen op zaterdag 10 september 2016 van 10.00 tot 16.00 uur. Bij de interpretatie van het thema hebben we ons als CHC verdiept in de heraldische wapens die in Maarn en Maarsbergen te vinden zijn. Huize Maarsbergen heeft van oudsher een wapen en het wapen van de gemeente Maarn is daar op geïnspireerd. Hoewel op zichzelf interessant vonden we dit toch wat te mager om een hele dag aan te wijden en zochten we naar een zinvolle verbreding van het onderwerp.

Op 17 april jl. vond in Maarn een bijzondere gebeurtenis plaats.  Er werd n.l. door wethouder Gerrit Boonzaaijer een historische wegwijzer onthuld die is geplaatst op de hoek van de Kronerweg en de toegang naar de Koeheuvels. 

Dit artikel is gebaseerd op een interview van Henk van den Beld uit 2005 met mevrouw Blijdenstijn en actuele gesprekken van de auteur met nabestaanden.

Algemene Informatie

Margaretha Laurentia Blijdenstein - de Beaufort ( roepnaam Greet) werd op 30 september 1910 geboren op de buitenplaats De Hoogt, net buiten Maarn richting Austerlitz.

Het thema dit jaar is “OP REIS”.

De Cultuur Historische Commissie van Maarn-Maarsbergen Natuurlijk wil dit jaar ook weer haar bijdrage leveren aan deze dag voor Maarn en Maarsbergen.

Lees meer over de  OMD 2014 : Open Monumentendag 2014

Bij Sotheby's in Amsterdam werden vorig jaar 'Three Drawings Of Maarsbergen Castle And Surroundings (1797)' geveild uit de boedel van prinses Juliana.

De lezing

Je weet nooit van tevoren hoeveel mensen er op een lezing over een reeds lang verdwenen complex akkers in Maarn af zullen komen. Maar zaal drie van Dorpshuis De Twee Marken was op 18 oktober 2012 om 20.00 toch redelijk gevuld met zo’n 40 mensen.

Op een mooie zaterdag, 8 september van 10.00 tot 16.00 uur, werd de Open Monumentendag gehouden in de Maarsbergse Buurt. Voor deze gelegenheid waren Landgoed Maarsbergen en de tegenover gelegen boerderij De Cruijvoort opengesteld voor het publiek.

Beheer van de buitenruimte

Is het een beweging die tot stand komt vanuit tekortschietend beleid? Of is het een diepere wens om de meerwaarden van natuur en cultuur duidelijk zichtbaar te maken? De uitgesproken wens van de gemeente Utrechtse Heuvelrug om het kapvergunningstelsel drastisch uit te hollen is zeker een katalysator.

Op 19 april aanstaande vindt de algemene ledenvergadering van MMN plaats in Dorpshuis De Twee Marken aan het Trompplein te Maarn. Deze jaarlijkse vergadering begint om 19.30 uur. Aansluitend volgt een uur later om 20.30 uur een lezing over de Topografisch Historische Atlas Maarn, ook wel genoemd Beeldbank Maarn-Maarsbergen.

De Monnickendijk, een historische 800 jaar oude wal op de grens van Maarsbergen en Woudenberg, stond op 17 april 2012 even in het middelpunt van belangstelling. De reden hiervoor was de afronding van het herstelproject van deze oude grenswal uit de 12e eeuw.

In de nacht van 22 op 23 juni 1943 stortte in Maarn een Britse bommenwerper brandend neer. De viermotorige Lancaster van de RAF was op de weg terug naar huis. Het had deelgenomen aan een nachtelijk bombardement op de oorlogsindustrie in Mülheim. Het toestel werd onderschept en geraakt door een Duitse nachtjager. Het vloog in brand, verloor cirkelend boven Maarn onderdelen en boorde zich uiteindelijk in een heideveld naast boerderij Aarendal. De zeven inzittenden kwamen om het leven.

In de nacht van 22 op 23 juni 1943 stortte een Brits vliegtuig brandend neer in Maarn. De zeven jonge bemanningsleden kwamen om het leven. Ter nagedachtenis aan deze crew en ter herinnering aan deze dramatische gebeurtenis krijgt Maarn er nu een monument bij.

De grens tussen Woudenberg en Maarsbergen is sinds 1200 voor een groot deel een aarden wal. Op oude kaarten ziet men vaak op deze grens de oude namen Hinderdijk, Monnickendijk en Zeghedijk.

In het Utrechts Archief komt onder nummer 722 het archief van het Kapittel van de Dom te Utrecht voor met stukken uit de periode 1220-1811 en 1841. De kaart die de voorpagina van deze Modderkoning siert is nummer 915 van dit archief.

Op 10 september 2011 was weer de jaarlijkse Open Monumentendag, georganiseerd door de Cultuurhistorische Commissie. Het thema was dit jaar: 'Nieuw gebruik - Oud gebouw'. Rond dit thema waren in Maarn en Maarsbergen de nodige voorbeelden te vinden.

In de nacht van dinsdag 22 op woensdag 23 juni 1943 stortte in Maarn een vliegtuig neer. Het was een viermotorige Lancaster, een bommenwerper van de Engelse luchtmacht. Het vliegtuig was op weg naar de Duitse stad Mannheim, als deelnemer aan een nachtelijk bombardement op die stad. 

Ik ben geboren en getogen in de voormalige gemeente Maarn, heb gewoond in Maarsbergen en woon vanaf 1966 in Maarn en ik heb altijd in Maarn gewerkt. Ik weet - in alle bescheidenheid - best veel van deze plaatsen af. Daarom heb ik het plan om een boek samen te stellen met als voorlopige titel: 'De Middenstand in Maarn en Maarsbergen in 19Toen', of te wel de vorige eeuw. 

De spoorweg van Utrecht naar Arnhem is in de periode 1834-1845 in feite dwars door het toenmalige dorp Maarn aangelegd. Daardoor is er sindsdien sprake van Maarn-Noord en Maarn-Zuid. Deze tweedeling werd nog eens versterkt door de aanleg van de A12 in de periode 1941-1949. Maar als men nu die spoorlijn en snelweg eens even weg denkt, hoe zag Maarn er dan vóór die tijd uit?

De Cultuurhistorische Commissie (CHC) heeft op zaterdag 11 en zondag 12 september 2010 de Open Monumenten Dagen in Maarn georganiseerd. Het thema van dit jaar was 'De smaak van de 19e eeuw'. Onze interpretatie van dit thema betrof inrichting en beleving van het landschap.

Bert van Beek van de Historische Commissie Overberg is bezig met het maken van een uitvoerige inventarisatie van vliegtuigen die tijdens de Tweede Wereldoorlog boven de Utrechtse Heuvelrug zijn gecrasht.

In de vorige Modderkoning verkenden wij in een artikel de vroege geschiedenis van het gebied waarin tegenwoordig camping De Halm is gevestigd (zie Van het Haamgat naar De Halm, een verkenning). Enkele eeuwen geleden was het nog een meertje, het Haamgat, misschien wel een pingo-ruïne. 

Enige tijd geleden werd de Cultuurhistorische Commissie benaderd door Jaap Robberts. Jaap is van Nederlandse afkomst maar woont al jaren in Spanje. Hij heeft een gedeelte van zijn jeugd in Maarn doorgebracht en wel van eind 1942 tot midden 1947. 

Een oude kaart

In 1717 is van Maarsbergen een prachtige kaart gemaakt door Justus van Broeckhuijsen. De aanleiding tot het maken van deze kaart was het overlijden in 1714 van Margaretha Trip, weduwe van Samuel de Marez en ambachtsvrouwe van Maarsbergen.

Op vrijdag 27 november sprak Ad de Jong zijn inaugurele rede uit ter gelegenheid van zijn benoeming vanwege het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap tot 'bijzonder hoogleraar Nederlandse cultuurgeschiedenis, in het bijzonder de studie der voorwerpen'. De rede had als titel: Vitrines vol verhalen - Museumcollecties als bron voor cultuurgeschiedenis. Deze openbare plechtigheid vond plaats in de Aula van de Universiteit van Amsterdam.

Zaterdag 12 september 2009 werd de Open Monumentendag gehouden in Maarsbergen. Het 125 jarig bestaan van Dorpskerk was een goede reden om dit heugelijke feit te koppelen aan het houden van de Open Monumentendag in de kerk, in het Gebouwtje achter de kerk en met een begeleide wandeling over het Landgoed Anderstein.

Sinds het begin van dit jaar ben ik vrijwel iedere dinsdagmiddag te vinden in het Streekarchief Kromme-Rijngebied en Utrechtse Heuvelrug dat gevestigd is in het gemeentehuis van Wijk bij Duurstede. Hier is het archief van de voormalige gemeente Maarn terechtgekomen. In dit archief bevonden zich enige tientallen archiefdozen met daarin honderden foto's en krantenknipsels. En daar ben ik nu als vrijwilliger mee bezig.

Wie zich over de Maarnse Grindweg verplaatst van Maarn richting Maarsbergen, ziet daar op een gegeven moment aan de linkerzijde enkele grote doorgeschoten lindebomen staan. Voor kenners is het dan wel duidelijk.

Een 800 jaar oude kade, op de grens van Maarsbergen en Woudenberg zal de komende jaren een opknapbeurt gaan krijgen.

Als u van Maarsbergen richting Woudenberg fietst, kunt u even voorbij de Griftdijk rechtsaf een fietspad inrijden. Dit fietspad loopt op de grens van Maarsbergen en Woudenberg en komt na ongeveer 3 km uit op de Rumelaarseweg.

Zaterdag 8 september 2007 ligt al weer enige tijd achter ons. Op deze dag, de Open Monumentendag, is de Cultuurhistorische Commissie van onze vereniging wederom naar buiten getreden om een stukje historie van de ontwikkeling van onze dorpskernen onder de aandacht van ons allen te brengen. Wij hebben hierbij brede medewerking ondervonden van vele dorpsgenoten en instanties. Het thema van deze dag was: Treinen door Maarn en Maarsbergen.

De voorbereidingen voor de Open Monumentendag op zaterdag 8 september zijn in volle gang. Zoals u in de vorige Modderkoning hebt kunnen lezen is het thema van 2007: het spoor.

De commissie heeft tot 2010 nog veel plannen op de agenda staan. Om die te realiseren is meer menskracht nodig. Met name bestaat behoefte aan een archivaris en een onderzoeker.

Regelmatig worden mensen geïnterviewd die veel van Maarn en Maarsbergen weten en die zo interessant zijn voor een blik in vroeger dagen.

Er wordt door Nicole van der Schaaf hard gewerkt aan een vouwblad t.b.v. de Cultuurhistorische waardenkaart waarvan een exemplaar in de bibliotheek hangt.

De CHC leverde een bijdrage aan de cultuurnota waar binnen de gemeente aan gewerkt wordt.

Er is gestart met de voorbereiding van de Open Monumentendag 2007 op zaterdag 8 september. Het belooft weer een mooi programma te worden.

De aanleg van een tunnel bij de reconstructie van de A-12 kan in Maarsbergen een bedreiging gaan betekenen voor de Dorpskerk, de Grote Bloemheuvel (wat nog over is van het Rijksmonument) en voor de aanwezige markante, beeldbepalende bomen. De commissie zal de ontwikkelingen alert volgen en indien nodig actie ondernemen.

Tijdens een gesprek met wethouder Pamboer werd hem een exemplaar van de cultuurhistorische waardenkaart aangeboden. Deze kaart is van belang voor het ruimtelijk inrichtingsbeleid van de gemeente.

De cultuurhistorische waardenkaart is ternauwernood gered uit het voormalige gemeentehuis van Maarn. De kaart, resultaat van het prachtige project van de Cultuurhistorische commissie (CHC), was in oktober 2005 aangeboden aan de toenmalige gemeente Maam, om een plaats te krijgen in het Gemeentehuis.

Om de kennis over het verleden van de gemeente te vergroten zullen wij doorgaan met het interviewen van senioren in onze gemeente.

In de komende tijd zal het vervolmaken van de Cultuurhistorische Waardenkaart veel aandacht opeisen. Het vastleggen van de historie van Maarn en Maarsbergen op een digitale kaart is voor de gehele gemeenschap van onze gemeente van groot belang.

De commissie is voortvarend bezig met de voorbereidingen tot het uitbrengen van het boekwerk "boerderij De Brink". De heer B. Laporte Sr. heeft in dit boek tot in detail beschreven, hoe het boerenleven in de omgeving van deze mooie boerderij aan de Maarnse Grindweg in Maarsbergen zich afspeelde.

Inmiddels is door de Cultuurhistorische commissie, samen met mevrouw van der Goes-Petter de status rijksmonument aangevraagd voor de boerderijen en bijgebouwen aan de Woudenbergseweg 40 en de Hof ter Heideweg 1. Er heeft overleg met de Rijksdienst voor de Monumentenzorg plaatsgevonden.

In de vorige Modderkoning stond de aankondiging van de Open Monumentendag 2003, op zaterdag 13 september 2003, centraal. Het is een geweldige dag geworden. Het programma is goed ontvangen en het weer werkte prima mee.

Nog steeds is de Cultuurhistorische Commissie (CHC) met vele onderwerpen bezig.

Welkom!

In 1997 trad de Cultuurhistorische Commissie (CHC) toe tot de Vereniging Maarn-Maarsbergen Natuurlijk (MMN). Deze commissie houdt zich bezig met het cultuurhistorisch erfgoed van Maarn en Maarsbergen.

De CHC organiseert al vele jaren met succes de Open Monumentendagen. Naar aanleiding daarvan werden boekjes uitgegeven waarin buitenplaatsen, kerken, landgoederen, volkscultuur, bosbouw en archeologie in Maarn en Maarsbergen werden behandeld.

De CHC vervult een voortrekkersrol bij het streven naar erkenning van diverse objecten als rijks- of gemeentelijk monument, plaatsing van deze opbjecten op een Rijksmonumentenlijst en strijdt samen met de woningbouwvereniging Maarn Maarsbergen voor het behoud van de unieke wijk Tuindorp.

Onder verantwoordelijkheid van de CHC kwam de Cultuurhistorische Waardenkaart van de gemeente Maarn tot stand, die nu in de bibliotheek hangt, in het dorpshuis "De Twee Marken" te Maarn.

Heeft u iets te vragen of op te merken over de (cultuur)historie van Maarn en/of Maarsbergen? Heeft U misschien oude foto's, documenten of verhalen die interessant zouden zijn voor het nageslacht? Neem dan contact op met de secretaris van de Cultuurhistorische Commissie via een Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. .